Onderhoud

Tip 1: Waar op letten omgeving piano

De omgevingstemperatuur

Piano’s reageren op extreme hitte of kou. Zowel de materialen als de stemming van de piano worden hierdoor aangetast. De ideale omgeving voor een piano is een ruimte met een gematigde constante temperatuur. Ons advies is daarom om de omgevingstemperatuur nooit onder de 8 graden of boven de 32 graden uit te laten stijgen. In dit geval gaan we uit van het maximale bereik. Ons advies is de piano op kamertemperatuur te houden.

Tip 2: Waar op letten omgeving piano

Relatieve vochtigheid

Extreme vochtigheid of droogte en snelle veranderingen daarin zijn schadelijk voor piano’s. Het beste voor een piano is een ruimte waarin de relatieve vochtigheid constant wordt gehouden. Om uw piano zo goed mogelijk te onderhouden, raden wij u aan te streven naar 45% – 70% relatieve luchtvochtigheid. Echter, in Nederland daalt de relatieve luchtvochtigheid vaak scherp, in vorstperiodes (waardes tot 20% zijn mogelijk!) Bekijk met welke producten u de luchtvochtigheid kunt reguleren.

Risico’s van wisselingen in de luchtvochtigheid
Wisselingen in de luchtvochtigheid zijn schadelijk voor vrijwel alle onderdelen van uw piano, maar vooral voor de houtverbindingen en zangbodem. De gelijmde ribben op de zangbodem kunnen loslaten en/of er kunnen scheuren in de zangbodem optreden. Daarnaast zal de kroon (bolling in de zangbodem) afnemen. Het gevolg hiervan is dat de snaren met te weinig druk tegen de brug duwen en daarmee de trilling overdracht naar de zangbodem afneemt, hierdoor zal de piano slechter presteren.

Hoe houdt u de luchtvochtigheid van de omgeving stabiel?
In droge periodes biedt een luchtbevochtiger uitkomst. Met een luchtbevochtiger zorgt u ervoor dat uw piano altijd in dezelfde luchtvochtigheid staat. De investering voor een luchtbevochtiger is relatief gering. Daarnaast heeft een luchtbevochtiger ook een positief effect op het leefklimaat van uw woning. Lederen bankstellen en andere objecten hebben ook last van wisselingen in de luchtvochtigheid. Hebt u last van extreme wisselingen in vochtigheid? (>70%) Dan kan dit bestreden worden met een luchtbevochtiger of luchtontvochtiger.

Hoe houdt u de luchtvochtigheid in de piano stabiel?
Een andere mogelijk is het beïnvloeden van de luchtvochtigheid in de piano zelf. Dit kan op twee manieren. Met een hydroceel unit kan de luchtvochtigheid in de piano op peil worden gehouden. Deze wordt boven in de piano gemonteerd en wanneer het te droog is zal vocht langzaam uit de unit verdampen. Een hydroceel is niet geschikt voor een vleugel. De beste zorg voor het instrument is een Dampp-Chaser systeem. Een DamppChaser bevochtigt zowel als ontvochtigt en houdt daarmee de luchtvochtigheid constant op 42%-45%. Het stabiliseert daarmee de stemming en het werken van alle onderdelen (zowel corrosie als het hout) van uw instrument.

Luchtvochtigheid
Luchtvochtigheid wordt gemeten met een hygrometer. Deze hygrometer dient wel 1 keer per jaar geijkt te worden. Wikkel daartoe de hygrometer een half uur in een natte doek. De wijzer dient dan circa 97% aan te wijzen. Corrigeer de stand met het schroefje aan de onder- of achterzijde. Pianoselect levert bij elke piano een digitale hygrometer. Hiermee hebt u de beste vochtindicatie van uw piano.

Tip 3: Waar op letten omgeving piano

Het zonlicht

Zonlicht kan schadelijk zijn voor uw piano. Direct zonlicht tast de buitenzijde (lak, politoer, etc.) van de piano aan; er ontstaat verbleking en/of craquelé. De plaatselijke verhitting destabiliseert tevens het interieur van de piano. Het is daarom belangrijk dat plaatsing in direct zonlicht wordt vermeden. Is het onvermijdelijk om de piano te plaatsen op een plek met direct zonlicht dan is een hoes om de piano of het plaatsen van gordijnen/lamellen/rolgordijn/etc. noodzakelijk.

Tip 1: Onderhoud van uw piano

Stemmen

De klank van een piano ontstaat door het trillen van de snaren dat via een klankbord (zangbodem) versterkt wordt. De toonhoogte van de snaren wordt bepaald door de dikte, lengte en spanning van de snaar. De dikte en lengte is door de fabrikant bepaald. De spanning wordt bepaald door de pianostemmer maar helaas ook door temperatuur en vochtigheidsgraad. De laatste twee beïnvloeden de bolling (kroon) van de zangbodem (door uitzetten of krimpen van het hout) waardoor de snaarspanning verandert en daarmee de toonhoogte.

Nieuw besnaarde piano’s (dat wil zeggen een nieuwe piano of een piano met recent vervangen snaren) zullen het eerste jaar 3 tot 4 keer gestemd moeten worden. Er zit dan nog (te)veel elasticiteit in de snaren waardoor deze snel ontstemd raken. Later kan meestal worden volstaan met tweemaal per jaar stemmen. Piano’s die gebruikt worden voor optredens of voor opnamedoeleinden worden vaker gestemd (of zelfs voor elk optreden c.q. opname).

Dat het stemmen belangrijk is zal iedereen beamen maar wat de pianostemmer ook kan zien is het ontstaan van kleine ‘probleempjes’ en deze dan verhelpen voordat deze groter worden.

Lees meer over het stemmen van een piano.

Tip 2: Onderhoud van uw piano

Het klavier

Het klavier kunt u schoonmaken door het afnemen met een vochtige doek en daarna met een zachte doek droog te wrijven. Gebruik geen spiritus of andere agressieve schoonmaakmiddelen! Nooit direct vloeistof op de toetsen sprenkelen maar altijd via een doek. Hou het klavierdeksel open om een vrije luchtcirculatie rond het klavier te houden (voorkomt kromtrekken).

Tip 3: Onderhoud van uw piano

De behandeling van de kast

De behandeling van de kast van een piano of vleugel is afhankelijk van de oppervlakte afwerking. Moderne en nieuwe piano’s zijn vaak afgewerkt met een polyester laklaag, oudere piano’s (40 jaar of ouder) zijn veelal gepolitoerd. Kasten met een generfd houten uiterlijk zijn gesatineerd.

Nieuwe piano’s of hoogglans piano’s (houtnerf uitgezonderd)
Afstoffen met een zachte plumeau en ééns per jaar poetsen met een hoogglans polish waarin geen siliconen zijn verwerkt. Vingerafdrukken kunt u verwijderen met een paar druppels ruitreiniger (Glassex o.i.d.) op een zachte doek (nooit vloeistof direct op de oppervlakte aanbrengen).

Oudere gepolitoerde piano’s en vleugels
Afstoffen met doek of plumeau en ééns per jaar poetsen met polish waarin GEEN siliconen zijn verwerkt. Vingerafdrukken verwijderen met een zachte doek. Nooit met een glasreiniger, spiritus of andere middelen op basis van alcohol. Dit lost namenlijk de politoer direct op.

Gesatineerde oude en nieuwe piano’s
Houtsoorten waar een dunne transparante laklaag op is aangebracht door de fabriek en waar de nerf in het fineer zichtbaar is noemt men gesatineerd. Deze afwerkinglaag is kwetsbaar voor vocht en gevoelig voor spetters en kringen die na ingedroogd te zijn een lichte bleke plek achterlaten doordat het vocht onder de laklaag is doorgedrongen.
Alleen afstoffen met een stofdoek of plumeau en niet met een natte vaatdoek. Wanneer nodig kunt u de kast inwrijven met een dunne onderhoudsolie of houtveredelingolie zoals teakolie.
Gebruik weinig olie en niet meer dan circa 1 keer per jaar, teveel olie wordt niet meer opgenomen. Na een paar dagen zal dat met veel moeite en veel schone doeken uitgewreven worden.

Tip 4: Onderhoud van uw piano

Wielen, pedalen en ander messing

De pedalen, wielen, slotplaat, klepscharnier van messing kunnen met koperpoets op de voorgeschreven wijze worden gepoetst. Let er wel op, dat de kast rondom niet wordt geraakt. Aanraking met de kast kan voor witte vlekken zorgen.

Tip 5: Onderhoud van uw piano

Binnenzijde kast

De binnenzijde van een kast is erg gevoelig. U moet hier dus voorzichtig mee zijn. Houd vloeistoffen weg van de piano. Vruchtensap, limonade en zelfs het morsen van water in een piano kan fikse schade aanrichten. Raak daarnaast nooit de bassnaren aan. Bij het aanraken van de bassnaren, laat u zuurresten achter. Hierdoor ontstaat corrosie, waardoor de bassnaren kunnen gaan zoemen en helderheid en volume verliezen.

Wilt u toch de stof afnemen van de binnenzijde van de kast? Gebruik dan een plumeau of de blaaszijde van een stofzuiger. In stedelijke gebieden met relatief meer luchtverontreiniging kan door de jaren heen een grijze aanslag ontstaan die moeilijk te verwijderen is. Alleen een specialist kan het interieur van een piano veilig schoonmaken.